KHÁI NIỆM VỀ CÁC LỌAI HÌNH ĐÀO TẠO TRONG HỆ THỒNG GIÁO DỤC TẠI MỸ
Ở Mỹ, sinh viên bắt đầu chương trình đại học sau khi hoàn thành xong cấp 3, tương đương như hết lớp 12 ở Việt nam. Học tại một trường Cao Ðẳng hay Ðại Học đưa đến bằng cử nhân được biết như giáo dục Ðại học . Học tiếp sau bằng cử nhân được biết như “sau đại học”. Bên cạnh những trường chuyên môn (professional school) như trường Y, Luật v.v., những bằng học sau đại học gồm có thạc sỹ (master), tiến sỹ (Ph.D.), sau tiến sỹ (post-doctoral).
1. Trường Cao Ðẳng hay Ðại Học công lập / Tư lập
Khác với ở Úc hay Anh nơi từ “college” thường được dùng để chỉ các trường con nằm trong một trường University, còn từ University được dùng để chỉ các trường đại học. Ở Việt Nam từ College được dịch sang tiếng Việt là “trường Cao Đẳng” với danh nghĩa như là một hình thức đào tạo trung gian giữa PTTH và Đại Học. Còn ở Mỹ, từ “College” được dùng để chỉ trường đại học, cấp bằng cử nhân. Có 3 loại hình trường đại học khác nhau cả ở quy mô và bậc đào tạo: liberal arts college, college, và university.
Hệ thống trường college phổ biến nhất ở Mỹ được gọi là “liberal arts college”. Đặc trưng đầu tiên của các trường đại học loại này là chúng có quy mô rất nhỏ với số lượng sinh viên có lẽ chỉ xấp xỉ số lượng sinh viên của một trường cấp III ở Vietnam (trên dới 1500 sinh viên). Đặc trưng thứ hai, quan trọng hơn và là tiêu thức cơ bản để phân biệt các trường liberal art college với các trường college và university là loại trường này là chỉ đào tạo sinh viên đại học mà hoàn toàn không đào tạo sinh viên trên đại học (thạc sỹ và tiến sỹ). Khác với các trường college và university, nền giáo dục của một trường liberal arts college dựa theo tiêu chí toàn diện. Hai năm đầu vào học, sinh viên có quyền chọn lựa những lớp học phù hợp với sở thích và khám phá của cá nhân trước khi quyết đinh chọn cho mình một ngành học chính (major) để hai năm cuối chỉ tập trung học những môn học trong ngành này. Tuy nhiên, điều này không có nghĩa rằng sinh viên học lệch vì chỉ toàn chọn lựa những lớp thiên về một ngành nào đấy. Học ở trường liberal arts, bạn phải hoàn thành được một số lớp học nhất định ở từng ngành khác nhau: khoa học tự nhiên (natural science), khoa học xã hội (social science) và nhân văn (humanities).
• Các trường “college” mà không phải là “liberal arts” có mô hình đào tạo và quy mô tương đương với các trường “university” và thực chất chúng được xếp hạng trong hệ thống các trường đại học quốc gia của Mỹ. Ví dụ như Boston College hay Dartmouth College có tới hơn 50 khoa và mười mấy ngàn sinh viên. Và quan trọng hơn là những trường này cũng bao gồm nhiều trường (schools) thành viên, trong đó có “graduate school” – là nơi đào tạo thạc sỹ và tiến sỹ cho mấy chục ngành học khác nhau.
• Số lượng sinh viên ở một trường “university” thường rất lớn, có khi lên tới hơn 10.000. Điều này vô cùng dễ hiều vì một university thường là tập hợp của nhiều trường “college” hay “school” nhỏ. Các trường university ngoài bậc đại học ra thường có cả bậc giáo dục trên đại học M.A và Ph.D. Ngoại trừ một số trường hợp đặc biệt một số trường Uiversity thì lại được coi như college vì vừa nhỏ lại vừa chỉ có bậc đại học. Ví dụ như Colgate Univeristy, Wesleyan University…
• Một trường công lập được giúp đỡ và điều hành bởi chính quyền địa phương hoặc bang. Mỗi bang trong số 50 bang của Mỹ đều có t nhất 1 trường Ðại Học lớn và có thể có vài trường Ðại Học nhỏ. Một số trường chính phủ có từ State trong tên của chúng. Những trường dân lập sẽ do 1 hoặc một số cá nhân không thuộc chính phủ điều khiển. Học phí sẽ thường cao hơncác trường chính phủ. Thường những trường Cao Ðẳng hay Ðại Học dân lập nhỏ hơn những trường công lập.
Thông thường mục tiêu chính của bạn nằm ở đây
2. Cao Ðẳng Cộng Ðồng
Ðây là trường học công lập hai năm hay cao đẳng cộng đồng (public colleges). Những trường cao đẳng cộng đồng phục vụ một cộng đồng địa phương, thường là một thành phố (city) hay một hạt (county). Hầu hết sinh viên là những người sống tại nơi đó hoặc họ là những đi làm cả ngày chỉ học vào ban đêm.
Những trường cao đẳng cộng đồng thường thích sinh viên nước ngoài. Nhiều trường này giúp đở sinh viên quốc tế rất nhiều, có khi miễn tiền học. Ðược nhận vào đây không phải cạnh tranh nhiều và bạn có nhiều cơ hội hơn để nhận công việc trợ giảng hay một côngviệc bán thời gian để trả cho học phí của bạn. Thêm nữa, tiền học ở đây thường ít hơn so với các trường đại học. Giáo viên có thể chú ý riêng đến một sinh viên nào đó hơn. Nhiều trường cao đẳng cộng đồng cũng cung cấp ESL(English Second Language) hoặc những chương trình nâng cao tiếng Anh
Hầu hết nhiều trường cao đẳng có chương trình chuyển lên đại học. Những sinh viên hoàn thành khoá học này có thể chuyển đổi những chứng chỉ của họ khi họ vào học 4 năm ở trường cao đẳng hay đại học. Những chương trình chuyển đổi này có thể giúp ích cho sinh viên quốc tế . Hai năm tại trường cao đẳng cộng đồng có thể giúp sinh viên cải thiện tiếng Anh, học những kỹ năng và làm quen với hệ thống giáo dục và cách sống Mỹ
Một sốtrường cao đẳng cộng đồngcung cấp nhà ở và những dịch vụ tư vấn cần thiết cho sinh viên quốc tế
Ðặc biệt cho sinh viên đại học quốctế :Mặcdù đây có thể không phải là mục đích cuối cùng của bạn, nhưng bạn có thể tìm ở trường cao đẳng cộngđồng một bước chuyển tiếp tốt , một bước đệm để vào trường đại học bạn muốn.
3. Cao đẳng hai năm
Một trường cao đẳng hai năm nhận học sinh tốt nghiệp cấp 3 và cấp bằng Cao đẳng. Một số trường cao đẳng 2 năm được chính phủ, cộng đồng hay cá nhân giúp đỡ. Tại Việt nam, nói chung cho đến nay, nếu chỉ có bằng Cao đẳng thường sẽ không xin được việc. Tại Mỹ, nếu trường Cao đẳng của bạn nổi tiếng thì bạn có thể tìm được công việc tốt. Những người tốt nghiệp cao đẳng hai năm thường chuyểnđến trường đại học, nơi họ hoàn thành văn bằng cử nhân trong hai năm hay hơn.
4. Trường chuyên nghiệp
Một trường chuyên nghiệp (professional school) dạy những sinh viên trong những lĩnh vực như hội họa, âm nhạc, kỹ sư, kinh doanhvà những ngành khác. Một số lĩnh vực là một phần của trường đại học. Những ngành khác là các trường khác nhau. Một số trường còn tổ chức học sau đại học.
5. Viện công nghệ
Ðây là một trường , nơi mà tối thiểu mất 4 năm học trong ngành khoahọc và công nghệ. Vài Viện công nghệ có những chương trình sau đại học. Những ngành khác thìgiống nhưđại học cộng đồng và dạy những khoá ngắn hơn. Đặc biệt, có những học viện công nghệ nổi tiếng thế giới như Học viện Công nghệ Massachusettes và Học viện Công nghệ California.
6. Viện Kỹ thuật
Trường kỹ thuật rèn luuyện sinh viên trong các lĩnh vực như kỹ thuật viên y khoa hay kỹ sư công nghiệp. Mặc dù khoá học có thểchuẩn bị cho bạn mộtcông việc mà bạn muốn, nhưng văn bằng có thể hoặc không tương đương với văn bằng đại học. Một số trường đại học không chấp nhận những chứng chỉ từ những sinh viên đã học ở trường kỹ thuật. Nếu bạn quyết định học ở trường kỹ thuật , hãy tìm hiểu xem nếu chính phủ của bạn và những trường đại học có chấp nhận bằng của trường đó không.
7. Những trường có liên quan tới nhà thờ
Nhiềutrường đại học và cao đẳng Mỹ được thành lập bởi những nhóm tôn giáo.Tuy nhiên, mối liên hệ này, giữa nhà trường và tổ chức tôn giáo có thể rất linh hoạt. Thỉnh thoảng, những trường này thích nhận những sinh viên là những thành viên do nhóm tôn giáo này bảo trợ. Gần như tất cả những trường này chấp nhận sinh viên của tất cả tôn giáo và tín ngưỡng . Theo truyền thống, những trường liên quan đến nhà thờ đòi hỏi những sinh viên phải học khoá học kinh thánh và tham dự những buổi cầu nguyện. Nhưng những bài học này nói chung đang trở nên ít dần, va hiện nay ở rất nhiều trường đã hoàn toàn không còn nữa.
Nhiềutrường đại học và cao đẳng Mỹ được thành lập bởi những nhóm tôn giáo.Tuy nhiên, mối liên hệ này, giữa nhà trường và tổ chức tôn giáo có thể rất linh hoạt. Thỉnh thoảng, những trường này thích nhận những sinh viên là những thành viên do nhóm tôn giáo này bảo trợ. Gần như tất cả những trường này chấp nhận sinh viên của tất cả tôn giáo và tín ngưỡng . Theo truyền thống, những trường liên quan đến nhà thờ đòi hỏi những sinh viên phải học khoá học kinh thánh và tham dự những buổi cầu nguyện. Nhưng những bài học này nói chung đang trở nên ít dần, va hiện nay ở rất nhiều trường đã hoàn toàn không còn nữa.
( Nguồn USguide )
